Anlaşmalı boşanma davalarında mal paylaşımı tarafların aralarında yapmış oldukları “BOŞANMA PROTOKOLÜNDE” belirtilen usul ve esaslara göre yapılır. Taraflar bu protokol ile sahip oldukları malların nasıl paylaşılacağına kendileri karar veririler.
ZİNA(ALDATMA) SEBEBİYLE AÇILAN BOŞANMA DAVALARINDA MAL PAYLAŞIMI NASIL YAPILIR?
İçerikler
Türk Medeni Kanun’un 236. Maddesinin ikinci fıkrasına göre “ZİNA” veya “HAYATA KAST” nedeniyle açılan boşanma davalarında hâkim, kusurlu eşin “artık değerdeki pay oranının” hakkaniyete uygun olarak azaltılmasına veya kaldırılmasına karar verebilir.
Eşlerin “katkı payı alacağı”, zina nedeniyle ortadan kaldırılamaz. Yani eşlerden biri aldatsa dahi, diğer eşin malvarlığına yaptığı katkıyı boşanmada mal paylaşımı sırasında talep edebilir.
Mal Ayrılığı Rejimi Nedir? (TMK m. 242)
Mal ayrılığı rejimi Medeni kanunun 242. Maddesinde düzenlenmiştir. Mal ayrılığı rejimine göre eşlerden her biri, yasal sınırlar içinde kendi mal varlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf hakkına sahiptir. Mal ayrılığı rejiminde ister evlilik birliği içinde isterse evlilikten önce kazanılmış olsun, her eşin (ister emeği ile elde etmiş olsun isterse bağış veya miras yoluyla kazanmış olsun) mal varlığı kendisine aittir.
Boşanmada Mal Kaçırma
Boşanmada mal kaçırma deyince aklımıza, eşlerden birinin veya her ikisinin sahip olduğu malları, mal paylaşımına tabi olmaması için satması, elden çıkarması veya saklamasını anlıyoruz. 2002 tarihinden sonra yapılan evliliklerde veya 2002 yılından önce yapılmış olsa bile 2002 tarihinden sonra evlilik birliği içinde eşlerin edinmiş olduğu mallar TMK’nun belirlemiş olduğu yasal mal rejimi olan Edinilmiş Mallara Katılma rejimi gereği boşanma sırasında paylaşıma dahil olur. İşte bu nedenle eşlerin sahip oldukları bazı malları paylaşıma tabi olmaması için kötü niyetli olarak bir şekilde elden çıkarması “boşanmada mal kaçırma” ya girer.
Mal kaçırmanın önlenmesi için boşanma davası ile birlikte mal paylaşımı davası açılarak mahkemeden sahip olunan mallar üzerinde tedbir istenebilir, ortak konut üzerine “aile konutu şerhi” konulabilir yahut ta davadan önce eşlerden biri mal kaçırma yoluna gitmişse “tasarrufun iptali” davası açılarak kaçırılan malların paylaşıma dahil olması sağlanabilir.
Boşanmada Hangi Mallar Paylaşılmaz?
Türk Medeni Kanunu’na göre eşlerin kişisel malları boşanmada mal paylaşımına girmez. Kanun kişisel malları kanuna ve sözleşmeye göre olmak üzere ikiye ayırmıştır.
Kanuna Göre Kişisel Mallar
1-Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
2-Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
Maddenin ikinci fıkrasına göre eşlerin “MİRAS YOLUYLA” veya “KARŞILIKSIZ KAZANMA” (BAĞIŞLAMA vs.) elde ettikleri mallar paylaşıma girmez.
Ancak miras kalan mal üzerinden elde edilen gelirler, boşanmada mal paylaşımına dahil edilir. Örneğin eşlerden birine miras kalan ev kiraya verilmişse, kira ücreti olarak elde edilen gelirin eşler arasında yarı yarıya paylaştırılması gerekir.
Diğer taraftan evlilik sırasında veya daha sonra evlilik birliği içinde, eşlerden birine bağışlanan her türlü ev, para, araba gibi maddi değeri olan her şey bağışlanan kişinin kişisel malı olduğu için boşanma sırasında diğer eş bu bağışlar üzerinde hak talep edemez. Düğünde takılan takılar ise kadının kişisel malı olarak sayıldığından kadına aittir.
3-Manevî tazminat alacakları,
4-Kişisel mallar yerine geçen değerler.
Sözleşmeye Göre Kişisel Mallar
TMK 221. maddesine göre eşler, mal rejimi sözleşmesiyle, bir mesleğin icrası veya işletmenin faaliyeti sebebiyle doğan edinilmiş̧ mallara dahil olması gereken malvarlığı değerlerinin kişisel mal sayılacağını kabul edebilirler. Eşler, mal rejimi sözleşmesiyle kişisel malların gelirlerinin edinilmiş̧ mallara dahil olmayacağını da kararlaştırabilirler.
Mal Paylaşımında Zamanaşımı Süresi
Uygulamada bu davaların zamanaşımı süresi hakkında farklı görüşler ortaya atılmıştır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2013 yılında vermiş olduğu kararda, mal paylaşımına ilişkin davaların zamanaşımı süresinin başlangıcının, boşanma davasının kesinleştiği tarih olacağı ve boşanma kararının kesinleşmesi sonrasında açılacak mal rejiminin tasfiyesine ilişkin davalarının Borçlar Kanunu’nda düzenlenen “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, her alacak on yıllık zamanaşımına tabidir.” hükmü gereğince 10 yıllık zamanaşımına tabi olduğunu belirtmiştir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu; E: 2013/8-375; K.: 2013/520. T: 17.04.2013 tarihli kararı)
Mal Paylaşımı İçin Boşanma Avukatı Tutma
Boşanmada mal paylaşımı sistemi, evli çiftlerin boşandıktan sonraki hayatına sosyo-ekonomik zemin sağlayan, karşılıklı hakları koruyan önemli bir medeni hukuk kurumudur. Boşanmalarda mal paylaşımı davası; yargılama usulü, delil toplama biçimi ve hakimin resen kullandığı yetkiler dikkate alındığında özgün nitelikte bir özel hukuk davasıdır. Tüm bunlar düşünüldüğünde boşanmada mal paylaşımı davasının bir Boşanma Avukatı vasıtasıyla takip edilmesi hakkın etkin kullanımı açısından daha faydalı olacaktır.